پایمال شدن حقوق زن در دیانت زرتشتی

 ن در ایران باستان و دیانت زرتشتی صرفنظر از اینکه با محارمشان ازدواج میکردند در پنج قالب ازدواج میکردند. 
1 پادشاه زن
2  ایوک زن

3  ستر زن
4  چاکر زن
5 خود رأی زن

اما توجه ما در این مبحث بر "چاکر زن(=chakar)" است. چاکر زن، آن باشد که زنی که شوی داشته باشد و شوی وی درگذشته باشد، چون این زن را به شوی دیگر دهند، به چاکری شوی پیشین(=متوفی)به شوی جدید باید داد و این زن در آن جهان از آنٍ شوهر پیشین باشد(1)

ازدواج بصورت چاکر زنی، نوعی از شویی ابدالی در دیانت زرتشتی است، در نامه تنسر آمده: اگر مردی بمیرد و فرزند پسری نداشته باشد، بیوه ای که از او به جا می ماند به یکی از نزدیکترین خویشانش به زنی میدهند. اگر زنی نداشته باشد و دختری داشته باشد نیز همچنین است. اگر هیچ یک را نداشته باشد با دارایی اش زنی "می خرند" و به نزدیکترین خویشاوندانش میدهندش و هر پسری که زاده شود از آنٍ مردی است که میراث برجای گذاشته است. دختر مرد متوفی یا بیوه اش پا به ازدواجی می نهادند که "چاکر" خوانده میشد. یعنی باید زنٍ یکی از مردهای نزدیک به متوّفا بشوند. فرزند پسر، مایه رستگاری بود، زیرا کسیکه پسر نداشت، نمی توانست از پُل(چینود) بگذرد و به دنیای دیگر برود. بنابراین شویی ابدالی یک تکلیف دینی بود، زیرا اهورمزدا، خدای زرتشتیان را یاری میداد تا جهان را به سامان نگهدارد. وقتی پسری زاده می شد، "شویی ابدالی گرچه پشتیبان زن نبود"، می توانست بی طلاق به پایان برسد»(2)

زنی که در خانه مقام اول را داشت پادشا زن بود و نیکه با وجود داشتن یک شوهر واحد و مشترک با پادشا زن، مقام دوم را دارا بودند، "چاکر زن" بودند. چاکر زن بعنوان زنٍ مقام دوم بود و فرزندان او هیچگونه سهمی از ارث نداشتند. این نقیصه در عمل بدین ترتیب برطرف می گشت که پدر از حق قانونی خود در زمان حیات خویش استفاده کرده و سهمی برای چکرن خود و فرزندان آنها تعیین میکرد(3)

حتی در متون زرتشتی گفته شده اگر در ازدواج چاکر زن، فرزند پسر متولد شود و مادر او را به فرزندی بپذیرد نیت و اگر فرزند دختر متولد شود، و او را به فرزندی بپذیرد، "سودی ندارد"(4)
در روایت موبد آذرفرنبغ فرخزادان در مورد چکر زن چنین میخوانیم: چکر زن کسی است که در زادن وارث برای مرد متوفی یا بی فرزند نقش دارد. اگر مرد زنده باشد میتوان پادشاه زن او را تحت چکری به ازدواج مردی دیگر درآورد، فرزندان حاصل از این ازدواج چکر فرزندانٍ پدرشان هستند، اما وارثان قانونی و پادشاه فرزندانٍ شوهر اول زن محسوب میشوند»(5)

چاکر زن، زنی است که شوهر دارد ولی مرگ از او جدایش کرده، باید او را بدست شوهر تازه ای داد، که گویی در خدمت شوهر قدیم خویش است و به زبان دیگر به چاکری شوهر پیشینش به شوهری جدید داده شود که شوهر واقعی اش نیست چون در دنیای دیگر، این زن به شوهر اولش تعلق دارد. حتی دختر اگر نامزد باشد و قبل از ازدواج شوهرش بمیرد او هم به چاکری، شوهر داده میشود. چاکر دختر از امتیازات پادشاه دختر برخوردار نیست. در خانواده ای که وارد می شود به فرزندی پذیرفته نمی شود. نه سردار(=سرپرست) و نه جهازی راستین دارد. همه فرزندانی که به دنیا آورد به شوهر زودگذرش نمی دهند، خود و فرزندانش از خانواده ارث نمی برند، زیرا که شاه دختر نیست و فرزندانش هم چاکر فرزند هستند، مگر اینکه پدر خانواده، آنها را به فرزندی بپذیرد تا ارث ببرند. مرگ نامزد برای هر دوشیزه ای بقدری منحوس است که دیگر امیدی ندارد که در تمام زندگیش از امتیازات سایر دختران هم سنّش برخوردار گردد. چنین دختری به دو وجه قربانی است: اول قربانی سرنوشت، دوم قربانی قوانین دین زرتشتی. اگر در خانواده ای زندگی کند، بانوی خانه نخواهد شد، مهرش ناچیز باشد و هیچ سهمی از دارایی شوهر نخواهد داشت(6)

منابع:
(1) داراب و هرمزدیار، موبد مانک جی پسر رستم جی اونوالا، صفحه0
(2) تاریخ اجتماعی روابط ی در ایران، ویلم فلور، ترجمه محسن مینو خرد، صفحه20
(3) زن در حقوق ساسانی، بارتلومه، ترجمه ناصرالدین صاحب امانی، صفحه52 و 55
(4) شایست ناشایست، ترجمه کتایون مزداپور، صفحه156، بند14 
(5) روایت موبد آذرفرنبغ فرخزادان، ترجمه حسن رضایی باغ بیدی، صفحه 203
(6)خانواده ایرانی در دوران پیش از اسلام، پروفسور علی اکبر مظاهری،ترجمه عبدالله توکل، صفحه93 تا 95

 

 

   

 

مطالب  مرتبط دیگر :

دیدگاه اسفندیار (یکی از نخستین مروجین دین زرتشتی) درباره ن(کلیک کنید) 

باور پیشوای زرتشتی: ن، سبب مصیبت! فقط به کار فرزند آوری می‌خورند(کلیک کنید)

حرمسرا و دربار شاهان هخامنشی و زرتشتی(کلیک کنید )